کارشناسان معتقدند ارتباط های اجتماعی از طریق اینترنت ضعیفتر از ارتباط های واقعی است و در دراز مدت به انزوای اجتماعی، افسردگی و به مخاطره افتادن سلامت روان افراد می انجامد.
مطالعات انجام شده نشان داده اند این افراد، در روابط اجتماعی مهارت های لازم را ندارند و از آسیب پذیری بالا و سلامت و بهداشت روانشناختی پایین، رنج می برند.
تنهایی، افسردگی، اضطراب، عزت نفس پایین برخی از مشکلات احتمالی است که کودکان در استفاده بیش از حد از اینترنت بصورت آنلاین با آن مواجه هستند.
کارشناسان معتقدند زمان بیش از حد بر روی وب میتواند به کودکان آسیب برساند.
پیشنهاد کارشناسان این است که والدین باید در مورد سلامت روان کودکان خود بخصوص اگر بیش از ۴ ساعت در روز در مقابل صفحه نمایش(کامپیوتر، تماشای تلویزیون و بازی های ویدئویی) قرار گیرند، نگران باشند.
کارشناسان میگویند کودکانی که زمان بیشتری را در مقابل صفحه نمایش صرف کرده اند تمایل به تجربه سطوحی بالاتری از پریشانی روانشناختی، اضطراب و افسردگی را دارند و در استفاده بیش از ۴ ساعت این تمایل منفی شدیدتر دیده می شود.
این کارشناسان می افزایند: افزایش زمان استفاده از صفحه نمایش و قرار گرفتن در معرض رسانه ها با کاهش احساس پذیرش اجتماعی و افزایش احساس تنهایی و مشکلات ارتباطی و .. همراه است و فعالیت های اینترنتی خاص مانند سایت های شبکه های اجتماعی و بازی های چند نفره آنلاین با سطوح پایینتر از سلامت همراه بوده است.
یکی از آثار فضای مجازی شبکه های اجتماعی را در جوامع، به خصوص جوامع درحال گذار، ایجاد بحران هویت ملی و دینی میدانند.
براساس یک تقسیم بندی نسلی، نسل سوم بیشترین کاربران فضای مجازی در ایران بوده و بیش از نسلهای دیگر در معرض آثار ناشی از شبکه های اجتماعی مجازی‌اند.
فضای مجازی نوعی از بحران هویت را در میان طیف گستردهای از نوجوانان به‌وجود آورده و این بحران هویت در زمینه های فردی ناهمگونی های هویتی را سبب شده و به نحوی تعادل اجتماعی را متأثر کرده است.
همچنین شبکه های اجتماعی مجازی، باعث تغییرات اساسی در نهادهای هویت ساز شده اند و عوامل معناساز هویتی را دستخوش تغییر نموده‌اند.
یکی از مهمترین عوامل برای تعیین اثر مثبت یا منفی رایانه مدت زمانی است که کودک یا نوجوان از آن استفاده میکند و مسئله دیگر نوع فعالیت هایی است که با آنها درگیر است.
وقتی بچه برای مدت طولانی از روز پای کامپیوتر می نشیند در سایر فعالیتهای تحصیلی، ارتباطی و اجتماعی دچار عقب ماندگی می‌شود.
- تسلط کامل والدین بر مهارت های مربوط به استفاده از رایانه ها و اینترنت
- هوشیاری آنها در این رابطه
- فرهنگ سازی برای استفاده صحیح از فضای مجازی
می تواند تاثیر بسزایی در فراگیرى مهارت هاى مختلف زندگى و نیز آموزش هاى مرتبط با تحصیلات و مسائل علمی نسل جوان و نوجوان داشته باشد.
با این وجود، استفاده از اینترنت در میان نوجوانان و جوانان در صورتى که نظارت والدین را به دنبال نداشته باشد، می تواند بستری برای بروز ناهنجاری اخلاقی و رفتاری باشد.
به عبارتی باید در نظر داشت، فضای مجازی که می تواند با برنامه ریزی به بستری آموزشی و مفید تبدیل شود، با توجه به ویژگی هایی که دارد می تواند زمینه ساز خطراتی در تمامی سطوح و ابعاد زندگی باشد.
فضای مجازی و اینترنت به رغم تمام کاربردها و کارکردهای مفید خود، آسیب های اجتماعی خاصی نیز دارد که نمی توان نسبت به آن بی تفاوت بود.
تاثیر این آسیب ها به ویژه در نسل در حال رشد کشور حساس تر بوده و دقت بیشتری را می طلبد.
آسیب های اجتماعیِ حاصل از ارتباط با اینترنت دامنه وسیعی دارد.
طوری که می توان حوزه آسیب های آن را از چندهویتی گرفته تا دسترسی به حساب های بانکی، انتشار محتواهای مستهجن، تجاوز به حریم خصوصی افراد و اشاعه خشونت ترسیم کرد؛ آسیب هایی است که کارشناسان حوزه جامعه شناسی، ارتباطات و روانشنانسی بصورت مداوم از آنها صحبت می کنند.
آزادی بی حد و حصر در فضای مجازی، عدم امکان حضور و نظارت پلیس بر تمام ابعاد آن موجب می شود که عده ای از کاربران بر اساس هنجارهای لحظه ای عمل کنند.
گمنامی، بی چهرگی و بی نامی افراد در اینترنت نه تنها پیگرد قانونی مجرمان را در فضای رایانه ای مشکل می سازد، بلکه زمینه گسترش آن را نیز فراهم می آورد.
هویت نوجوان در فضای پیچیده‌ی امروز چگونه شکل می‌گیرد؟
دسترسی آزاد نوجوان به اطلاعات خواسته و ناخواسته، مناسب و نامناسب، ضروری و غیرضروری همزمان اتفاق می‌افتد.
این دسترسی آزاد اختلالی را در فرایند هویت‌یابی نوجوان ایجاد کرده است.
نوجوانی عمدتا دوران درونی کردن ارزشهای خانواده و اجتماع خود است و او ارزشهایی براساس آن برای خود می‌سازد.
بدلیل اینکه در گذشته مرزهای خانواده محکم‌تر بود و اطلاعاتی که در جامعه در دسترس آنان قرار می‌گرفت، قابل کنترل بود، فرایند هویت‌یابی مسیر هموارتری را طی می‌کرد.
اما امروزه به دلیل دسترسی های غیرضروری، خواسته و ناخواسته، مفید و غیرمفید، انباشت این اطلاعات موجب شده است که نوجوان امروز در فرایند هویت‌یابی و انتخاب ارزشها دچار مشکل جدی شود.
با این وجود، خانواده را دست بسته و مجبور نمی بینیم.
بهترین کمک خانواده این است که ابتدا سلامت خود را حفظ کند.
یعنی خانواده درگیر رفتارهای هنجار شکن و پرخطر نشود و دچار بحران جهان‌بینی نباشد.
به بیان دیگر بزرگترین کمک خانواده برای هویت‌یابی موفق، تنظیم رفتارهای مناسب است و همچنین یک رویکرد سالم در زندگی برای خود اتخاذ کند.
افزایش شناخت نسبت به دوران نوجوانی نیز مفید است. امروزه نسبت به گذشته تغییرات مثبت قابل توجهی هم اتفاق افتاده است.
آنهم افزایش آگاهی خانواده است ولی هنوز هم این مقدار آگاهی برای همراهی نوجوان در گذر این دور از زندگی کافی نیست.
تهیه کننده : خانم سمیه سعیدی ، معاونت فناوری دبستان دخترانه امام حسین ( ع ) شماره (۱)
تایید کننده: سرکار خانم شیروان پیروز– معاونت آموزشی