امروزه با توجه به شرایط موجود در جامعه ، به لحاظ مجازی بودن کلاسها با افزایش استفاده از فضای مجازی در بین دانش آموزان و آسیب های اجتماعی ناشی از آن مواجه هستیم . در این بین آموزش و پرورش وظیفه انتقال دانش ، ارزش و توانمند سازی دانش آموزان و نسل جوان را به عهده دارد، تا افرادی وارسته و تحصیل کرده و توانمند برسرنوشت خود و جامعه پرورش نماید .
نهاد مدرسه به لحاظ کارکردهای مهم آموزشی و تربیتی، جایگاه خاصی در بین دانش آموزان داشته وهمچنین نقش مهمی درزمینه ارتقای توانمند سازی و مراقبت سلامت روان دانش آموزان در برابر آسیبهای اجتماعی بر عهده دارد . شناخت جایگاه رشدی دانش آموزان ، تغییرات جسمی ، روانی و اجتماعی آنها آشنایی با خطراتی که آنها را تهدید می کند ، و راهکارهای مراقبت از کودکان و نوجوانان در برابر آسیبهای اجتماعی می تواند نقش مؤثری در جهت پیشگیری از این آسیبها ایفا نماید .
کودکان و نوجوانان با توجه به مقتضیات سنی یشان زمینه خطرجویی و هیجان پذیری و کنجکاوی آنها را تهدید نموده که به نوعی این خطرات تأثیر پذیری از فضای مجازی را به همراه دارد .در واقع ما به لحاظ اجتماعی درشرایطی قرار داریم ، که استفاده از اینترنت و رایانه در زندگی روزمره اجتناب ناپذیر است ، که البته نقاط قوتی هم در کنار آثار مخرب آن در بر دارد،که شامل: گسترش آموزش های مجازی ، عدم وابستگی به زمان و مکان خاص ، عدم نیاز به حضور فیزیکی مدرس، کاهش هزینه رفت و آمد ، افزایش سرعت آموزش به دلیل چند رسانه ای بودن و سهولت در دسترسی به منابع آموزشی جهان را دارد ، که می تواند به مثابه فضای یادگیری و تدریس باشد که معلمین تدریس و دانش آموزان مطالب درسی یاد بگیرند .
در کنار مزایای فراوان فضای مجازی آسیبهایی در این فضا نیز وجود داردکه شامل : نمایش تصاویر غیر اخلاقی و حتی کلیپ هایی از حوادث ناگوار دراین فضا وجود دارد که در معرض دید کاربران با هر گروه سنی قرار می گیرد ، تماشای این تصاویر خشونت بار ،تهدیدی بزرگ برای سلامت روان نسل امروز است و به مراتب موجبات بروز رفتارهای پرخاشگرانه را در آنها ایجاد می نماید .در حقیقت بیشترین خطر متوجه کودکان و نوجوانانی است که هنوز به استحکام عقیدتی نرسیده اند و ممکن است موجبات بروز تزلزل شخصیت آنها را فراهم نماید.
نسل جوان با آموختن مهارتهای زندگی باید فراگیرند ،چگونه این پیامها را شناسایی نمایند تا از اطلاعات گمراه کننده مصون بمانند . در واقع انحرافات فضای مجازی زمینه بلوغ زودرس آنها را فراهم می نماید،که این خود بسیارمخرب و زمینه فروپاشی اعتماد به نفس شان خواهد شد.
از آثار مخرب دیگر در این فضا ، اعتیاد به اینترنت و استفاده زیاد کاربران است که در حقیقت به خاطر جذابیت های خاص اینترنت ممکن است ساعت ها وقت خود را صرف نمایند و از فعالیتهای اجتماعی باز بمانند که کمترین آن افت تحصیلی شدید ، کاهش وزن به علت از بین رفتن نظام تغذیه ای مناسب ، بالا رفتن دامنه تنش عصبی ، کاهش فعالیت های اجتماعی ، کم شدن معاشرت با خانواده و فامیل ، افزایش رفتارهای خشونت آمیز و پرخاشگرانه ، افسردگی و اضطراب است .
امروزه اینترنت شکاف میان نسل ها را بیشتر نموده است به گونه ای که هیچ کدام زبان یکدیگر را نمی فهمند و در این بین روابط والدین و فرزندان به سردی گراییده است . در واقع کودکان و نوجوانان بعد از ساعتها استفاده از این فضا و ورود به محیط خانواده و جامعه به لحاظ جسمی توانی برای پذیرش مسئولیت هایشان را ندارند ، که این خود موجبات به وجود آمدن تنش در خانواده است و متاسفانه براثر استفاده از بازیهای جنجالی و پرسرو صدا و هیجانی رایانه ای به مرور زمان دچار کم توجهی و عدم تمرکز می شوند .
از آثار مخرب دیگر افزایش ترشح هورمون آدرنالین و نورآدرنالین از غدد فوق کلیوی است که سیستم عصبی را دچار آسیب نموده و به شکل پرخاشگری ، کم تحملی و تنش عصبی آنها آشکار می شود . استفاده بیش از اندازه بازیهای هیجانی نیز در کودکان دچار انقباض عضلات شده و به مرور زمان دچار عوارض تیک های عصبی ، ناخن جویدن ، جویدن گوشه لب می شوند و البته چون در استفاده از این بازیها نظم خاصی وجود ندارد و هر وقت اراده کنند ، دوست دارند مشغول بازی شوند ، زمینه افزایش بی انضباطی را در آنها فراهم می سازد .در واقع والدین هم نقش کلیدی را بر عهده دارند چون بیشترین زمان را با آنها سپری میکنند و نقش تربیتی پر رنگی دارند و روشهای فرزندپروری والدین تأثیر بسزایی داردو درنهایت فضای مجازی تنها تهدید نیست ، بلکه هم می تواند فرصت باشد و هم تهدید ، به شرط این که سواد و مهارت استفاده صحیح و درست از این فضا ایجاد شود فرصت خواهد بود .
تأیید کننده : مدیریت محترم ، پوران فغانی
تهیه و تنظیم :مشاور دبستان، نرجس جعفری