ماه رمضان فرصت خوبی برای بزرگ‌ترها است تا از فضای این ماه بهترین استفاده را بکنند اما این ماه برای کودکان می‌تواند کمی سخت و خسته‌کننده باشد چون بچه‌ها اغلب با بزرگ‌ترهایی مواجه هستند که به خاطر روزه‌داری، بی‌حال‌اند و بیشتر از زمان‌های دیگر استراحت می‌کنند، به همین خاطر هم حوصله سروصدای بچه‌ها را ندارند اما با انجام فعالیت‌هایی می‌توان این ماه را برای کودکان جذاب کرد.
شاید یکی از مهم‌ترین اصول برای آنکه فرزندانی دین‌دار تربیت کنیم این است که در وهله اول فرزند خود را از همان سنین خردسالی و کودکی با زیبایی‌های دین اسلام آشنا کنیم.
اسلام به‌جای اینکه فقط چارچوبی مذهبی برای پیروی از دستورات دینی را فراهم کند، یک قانون کامل زندگی است و درواقع سبک زندگی، یکی از موضوعاتی است که دین اسلام به‌صورت مشخص در باب آن تعلیمات آموزنده و مفید دارد.
اسلام به‌طور خاص تأکید زیادی بر تقویت روابط فرزندان و والدین دارد. در این راستا، وظیفه بزرگی بر دوش والدین است که باید به فرزندان خود اسلام را بیاموزند و آن‌ها را به‌گونه‌ای تربیت کنند که اعمال و رفتار آن‌ها با اهداف دینی مطرح‌شده در قران همگونی داشته باشد و نهایتاً آن‌گونه شود که بتوان او را مسلمان به معنای واقعی کلمه دانست.
با آغاز ماه مبارک رمضان، مادران نقش بسیار مهمی را در تشویق فرزندان به روزه‌داری بر عهده‌دارند. کودکان روزه اولی‌ها معمولاً بازیگوش هستند، بنابراین یک‌روال سخت‌گیرانه در ماه رمضان می‌تواند روزه‌داری را برای آن‌ها سخت و خسته‌کننده کند؛ بنابراین لازم است والدین به‌خصوص مادران، با انجام فعالیت‌های سرگرم‌کننده زیر روزه‌داری را برای فرزندان خود جذاب کنند.
نقش بازی کنید
مشخص است برای بچه‌هایی که روزه‌دار هستند لذت بردن از بازی‌های معمولشان به خاطر روزه سخت و دشوار است؛ بنابراین، این وظیفه مادران است که بازی‌هایی را با کودکان انجام دهند که کودک درحالی‌که روزه است از آن لذت ببرد و به روزه‌داری علاقه‌مند شود. در این راستا، نقش‌آفرینی یک بازی عالی است که مادران می‌توانند برای بازی با فرزندانشان ترتیب دهند. مادر می‌تواند از فرزندش بخواهد که یکی از شخصیت‌های تاریخ اسلام باشد و هر یک از رویدادهای تاریخی مربوطه را انجام دهد. به‌این‌ترتیب، کودک علاوه بر یادگیری تاریخ اسلام، با نقش‌آفرینی در بازی از لحظه‌های روزه‌داری نیز لذت می‌برد. همچنین مادر می‌تواند بازی‌های محبوبِ یادگیری اسلام را در تلفن همراه نصب کند و همراه با کودک بازی کند. به‌عنوان‌مثال، اگر مادر یک کودک روزه اولی هستید، می‌توانید از بازی قطار قرآنی استفاده کنید. این بازی به کودک شما کمک می‌کند تا در فضای کاملاً مذهبی و جذاب، سوره‌های قرانی را در قالب بازی آموزش ببیند و بازی‌های مختلف را در فضای معنوی بازی کند.
نمازها را به جماعت برپا کنید
یکی دیگر از کارهایی که می‌توانید انجام دهید تا فرزندتان به ماه رمضان علاقه‌مند شود، ترتیب دادن نماز جماعت با اعضای خانواده است. به‌این‌ترتیب، کودک فرصتی پیدا می‌کند تا با والدینش نماز بخواند. این امر به تقویت روابط فرزند و والدین کمک می‌کند و باعث می‌شود که اقامه نماز برای او یک فعالیت شادی‌آور باشد. همچنین این کار باعث می‌شود کودک احساس واقعاً ویژه‌ای داشته باشد و درک مهمی از اهمیت نماز روزمره پیدا کند.
کتاب‌های مربوط به ماه رمضان را بخوانید
خواندن کتاب‌های مربوط به ماه رمضان، یکی از سرگرمی‌های ساده و جذاب برای کودکان است که باید قبل از خواب برای کودکان خود بخوانید، یا از آن‌ها بخواهید که آن را برای شما بخوانند. خواندن کتاب‌های مربوط به ماه رمضان یک روش عالی برای صحبت با کودکان درباره روزه، نیکوکاری و ازخودگذشتگی است. کتاب‌های زیادی در این زمینه وجود دارد که با خواندن آن‌ها می‌توانید کودکتان را با اعمال پسندیده ماه رمضان آشنا کنید. نمونه این کتاب‌ها عبارت‌اند از:
کتاب مائده:
این کتاب پر از قصه‌هایی است که به کودک یاد می‌دهد چطور یک سفره پر از غذاهای آسمانی درست کنیم. آشپز کوچولوها می‌توانند با کمک مادرهای مهربانشان برای اهالی خانه و همسایه‌ها افطاری درست کنند.
کتاب مدد و مهربان:
این کتاب داستان خواهر و برادری را روایت می‌کند که با شادی و نشاط به استقبال ماه رمضان می‌روند و از خدا می‌خواهند تا به آن‌ها کمک کند که در ماه رمضان بیشتر از گذشته بتوانند به پدر و مادرشان و دیگران کمک کنند و بچه‌های خوبی باشند.
این کتاب از بخش‌هایی شامل آغاز ماه مبارک رمضان، سحری، نذری، افطاری، نیایش، تولد امام حسن مجتبی (ع)، شهادت حضرت علی (ع)، شب قدر، روز قدس و عید سعید فطر تشکیل‌شده است.
کتاب صحیفه:
صحیفه پر از دعاهایی است که به کودکان یاد می‌دهد چطور باخدا حرف بزنند. والدین می‌توانند این دعاها را وقت اذان، موقع افطار و حتی قبل از خواب همراه با کودکانشان بخوانند.
کودکتان را در کارهای خانه مشارکت دهید
روزه گرفتن در بعضی مواقع انجام کارهای خانه را برای والدین به‌خصوص مادران دشوار می‌کند؛ بنابراین خوب است در ماه رمضان کودکتان را تشویق کنید تا در انجام برخی کارهای خانه شما را همراهی کند. به‌جای آنکه به فرزندتان بگویید «بیا یه کاری انجام بده من دیگه خسته شدم» به او بگویید که می‌خواهید اجازه دهید در این ماه مسئولیت‌پذیر شده و به شما کمک کند. سعی کنید او را به‌گونه‌ای در کارهای خانه مشارکت دهید که احساس ارزشمندی و احترام کند. این امر، به احساس تعلق و اعتبار در روان کودک کمک می‌کند.
فعالیت‌هایی را به کودکتان محول کنید که می‌توانید باهم انجام دهید مثل پخت‌وپز یا جمع‌کردن سفره افطار. با مشارکت دادن کودک در تهیه غذا، این حس به کودک القا می‌شود که عضو مهمی از خانواده است. بااین‌حال، وظایفی که کودک کاملاً مستقل انجام می‌دهد می‌تواند به تقویت اعتمادبه‌نفس او کمک کند.
یکی دیگر از نکات مهم این است که مادران باید در این ماه سعی کنند غذاها را به‌دلخواه بچه‌ها درست کنند تا وعده‌های افطار و سحری برای آن‌ها لذت‌بخش‌تر شود.
سیستم چرخشی اسباب‌بازی را پیاده کنید
اگرچه خرید اسباب‌بازی در ماه رمضان می‌تواند برای کودکان جذاب و هیجان‌انگیز باشد اما بسیاری از مردم در شرایطی نیستند که این کار را انجام دهند. در عوض، به شما توصیه می‌کنیم که سیستم چرخشی اسباب‌بازی را در خانه پیاده کنید. قبل از شروع ماه رمضان، برخی اسباب‌بازی‌ها را از دسترس کودکتان خارج کنید، سپس با ورود با به ماه رمضان آن‌ها را بیرون بیاورید. اگر کودکتان به‌اندازه کافی اسباب‌بازی داشته باشد می‌توانید هر هفته یک اسباب‌بازی را پنهان کنید و اسباب‌بازی دیگر را بیرون بیاورید. حتی می‌توانید به کودکتان اجازه دهید تا با نظارت شما یک بازی موبایلی را از گوشی‌تان حذف کند و بازی موبایلی دیگری را برایش دانلود کنید.
جعبه عمل خوب درست کنید
به کودکتان توضیح دهید که ماه رمضان، ماه مهمانی خداست اما این مهمانی با بقیه مهمانی‌ها فرق دارد. این ماه، ماه مهمانی کارهای خوب است. به کودکتان بگویید که در ماه رمضان کلی فرشته از آسمان پایین می‌آیند تا کارهای خوب بندگان را مثل روزه گرفتن، افطاری دادن، سحر بیدار شدن، به نیازمندان کمک کردن و حتی آرام بازی کردن و مواظب استراحت روزه‌دارها بودن را بنویسند.
از کودکتان بخواهید تا برای 30 روز ماه رمضان یک جعبه عمل خوب درست کند و هرروز اعمال خوبش را به آن اضافه کند. مثلاً: روز اول نماز اول وقت، روز دوم حفظ یک سوره کوچک از قرآن، روز سوم انجام به‌موقع تکالیف، روز چهارم کمک در انجام کارهای خانه، روز پنجم دروغ نگفتن و…؛ در پایان ماه مبارک رمضان جعبه را بازکنید و به خاطر اعمال خوب کودکتان به او هدیه دهید.
تهیه کننده: خانم نیک عیش – مربی فناوری
تایید کننده: خانم رضایی – معاون آموزشی