- اتومبيل
قدرت، جامعه بيرون از خانه و خانواده. كودكي كه خود يا پدر را در حال رانندگي مي‌كشد، نشانگر اين است كه اين كودك، احساس مسئوليت داشته و از زندگي خارج از خانواده رضايت دارد.
- آسمان و زمين
- آسمان، الهام پاكي و زمين نشانه ثبات و قدرت است.حيوانات
كارهاي اشتباه خود را در قالب حيوانات مي‌كشند. كودكي كه حيواني درنده مي‌كشد، نشانه تندخويي يا عدم مهر و محبت در خانواده است.
كودك به كمك نقاشي، كشمكش‌ها و دلهره‌هايش را بيان مي‌كند.
خط
خط ممكن است ضخيم، نازك، خط و نقطه، خط مداوم، عمودي، افقي، زاويه‌دار و مارپيچ باشد. از روي خط مي‌توان به غم و شادي، عصبانيت و اطمينان كودك پي برد.
در خوشحالي و راحتي، خط بارزتر و بلندتر، در ضعف و عصبانيت خط فشرده‌تر و كوتاه‌‌تر مي‌شود. در هنگام پرخاشگري، خط‌ها قطعه قطعه و پيچيده مي‌شوند. اگر كودك جوش و خروش كم و ناتواني داشته باشد، خطوط با پررنگي و نيروي زياد شروع مي‌شود و با بي‌رنگي تمام مي‌شود.
اگر در قسمت‌هايي از تركيب نقاشي خط‌خطي وجود داشته باشد، نشان از وجود مشكلات عاطفي و دلهره است.
- فضاي نقاشي
فضا در نقاشي اهميت زيادي دارد. كودكاني كه متناسب با كاغذ نقاشي مي‌كنند، كودكاني هستند كه آرامش دارند. اگر نقاشي از كادر يا كاغذ خارج شود، 3 حالت دارد:
1- كودكاني كه عقب‌افتادگي دارند؛ يعني ضعف عضلاني دارند.
2-كودكاني كه به خود بي‌اعتماد هستند.
3-كودكاني كه كمبود محبت دارند.
اگر كودك در گوشه كاغذ نقاشي بكشد، يعني كم‌رو و خجالتي است.
نقاشي اگر در بالاي كاغذ كشيده شود، نشانه ارزش‌گذاري به خود و اعتماد به نفس است.
اگر او تمايل دارد كه در پايين كاغذ نقاشي بكشد، به اين معنا است كه كمتر شيفته شوند.
اگر كودك شما چپ دست نباشد و تمايل دارد كه در گوشه چپ كاغذ نقاشي بكشد، نشانه غم و اندوه و گوشه‌گيري او است.
- شکل آدم:
هنگامي که کودک شکل آدمي را مي کشد پيش از هر چيز شکل خود يا درکي که از بدن و تمايلات دارد را بيان مي کند. اگر آدمک در مجموع هماهنگ باشد، احتمال بسياري وجود دارد که کودک کاملا سازگار باشد. اگر آدمک مثلا در اندازه اي خيلي کوچک يا در گوشه اي از کاغذ کشيده شده باشد به معناي آن است که کودک خود را کم ارزش و از ديگران پايين تر مي داند. اگر اين کم بها دادن به خود در چند نقاشي کودک ادامه پيدا کرده باشد نشانگر خجالتي بودن اوست که ممکن است تا حد تمايل به ناپديد شدن نيز پيش برود. در نقاشي فقدان دست و بازو نيز علامت کم بها دادن به خود و عدم امنيت است.
کودکاني که خود را بالاتر از بقيه مي دانند آدمک هايي با اندازه بزرگ رسم مي کنند. اين نوع نقاشي مخصوص کودکاني است که اختلال عاطفي دارند يا به طور معمول کودکاني هستند زودرنج و حساس که هميشه فکر مي کنند مورد ظلم و ستم قرار گرفته اند.
- خانه:
خانه نماد پناهگاه و هسته اصلي و گرمي خانواده است که ممکن است مورد علاقه يا تنفر کودک باشد.
– زندگي سعادتمند در خانه باغچه، گل، درهاي بزرگ، پنجره و دودکش بخاري را مي کشد، خانه خانه با حالت دلباز عرضه مي شود.
– خانه بدون در ورودي در 5 تا 8 سالگي نشانه خجالتي بودن کودک و وابستگي شديد به مادر، بعد از 8 سالگي نشانگر احساس خود کوچک بيني و تنهايي کودک در نوجواني نشانگر شرم و حياي زياده از حد و داشتن احساسات رقيق است. هنگامي که پدر و مادر جدا شده باشند خانه به دو قسمت تقسيم مي شود و اغلب داراي دو در ورودي است که يک قسمت از خانه نماد زندگي خانوادگي واقعي و در ديگر نشانه زندگي تحميل شده به کودک است.
– خانه به صورت قصر به منزله پناهگاهي مطلوب است.
– خانه به صورت زندان نشانگر فشارهاي خانوادگي و ناسازگار و از هم پاشيده است.
– کوچه امکان خارج شدن از خانه و محيط محدود خانواده و بالاخره از خود بيرون آمدن است.
– جاده به صورت پيچ وخم مبين مشکلات در برقراري ارتباط با ديگران است. خيابان هاي باز و عريض شادي و صداقت را نشان مي دهد.
– کوچه تنگ و بسته کمبودهاي عاطفي را القا مي کند.
– افراد پويا و خيالپرور بيشتر به ترسيم امواج دريا يا پرندگان مي پردازد.
- درخت:
براي تحليل نقاشي درخت بايد 3 قسمت آن مشخص شود: ريشه، تنه و شاخه ها و برگ ها.
ريشه درخت در زمين فرو رفته و درخت را تغذيه مي کند نماد نا خداگاه نشانه هاي دروني است.
تنه بيانگر مشخصات دائمي و عميق پايدار شخصيت است. شاخه ها و برگ ها بيانگر طريق ارتباطي کودک با دنياي خارج است.
بچه ها در سنين پيش دبستاني تنه درخت را بلند ترسيم مي کنند ولي پس از اين سن بلند بودن درخت نشانگر عقب افتادگي فکري يا بيماري عصبي يا آرزوي بازگشت به دنياي دوران کودکي پيش از مدرسه است.
تنه درخت اگر کوتاه کشيده شود نشانگر جاه طلبي و بلند پروازي کودک است. تنه درخت اگر کج کشيده شود نشانگر عدم ثبات کودک است و تنه صاف نشانگر ثبات فکري کودک است . برگهاي زياد و درهم بيانگر شخصيت در خود فرو رفته کودکي است که آمادگي تغيير و تحول ندارد.
درختي که شاخه هاي آن به هر سويي کشيده شده اند ( درختي که شاخه هاي فراوان دارد ) نمايانگر حساسيت شديد کودکي است که مسائل را به سادگي مي فهمد و قادر به ارتباط با ديگران است و در عين حال به راحتي مي تواند خود را با محيط سازگار کند.
- خورشيد و ماه:
تصوير خورشيد بيانگر امنيت، خوشحالي، گرما، قدرت و به نظر برخي نماد پدر مطلوب است.
خورشيد به طور کامل در حال درخشيدن نشانگر رابطه خوب پدر و کودک است.
خورشيد پشت کوه نشانگر ارتباط نا مطلوب پدر با کودک است.
خورشيد به رنگ قرمز تند يا سياه نشانگر ترس کودک از پدر است که مضطرب کننده است.
طرز کشيدن به حال و حوصله لحظه اي کودک نيز بستگي دارد. بايد پي در پي در نقاشي هايش باشد تا بتوانيم درباره او قضاوت کنيم.
ماه بيشتر نشانگر نيستي است زيرا او زماني که خورشيد يعني نماد زندگي ناپديد مي شود ظهور مي کند. بسياري از کودکان ماه را در نقاشي هايي که از قبر و قبرستان مي کنند به کار مي گيرند.
چند نکته:
- کودکان در سن 11 و 12 سالگی متو جه تغییر رنگ اشیا می شوند
- کودکان در سنین 9 تا 13 سالگی بیشتر مجذوب نشان دادن دنیای خارج به طور صحیح هستند تا اظهار وجود ویا بیان احساسات خود
- کودکان یتیم خانه ها قاقد تخیل کافی برای نقاشی هستند.
- عدم ارتباط اشیا در نقاشی نشانگر فقر محیط اجتماعی یاکمبود تجربه فردی می باشد.
- زمانی که برای نقاشی به کودک پاداش می دهیم کودک نسبت به لذت بردن از نقاشی بی میل می شود و بیشتر به پاداش توجه می کند.
تهیه کننده : خانم معصومه یاری – آموزگار پایه دوم دبستان دخترانه امام حسین ( ع ) شماره ( 1 )
تایید کننده: سرکار خانم سیدان– معاونت آموزشی